Categoriearchief: Redactie

Webinars: Eindredactie voor vertalers en Je vertaling uitgeven

Elke vijf jaar moeten beëdigd vertalers hun inschrijving in het register voor beëdigd tolken en vertalers verlengen en hun professionalisering aantonen met voldoende PE-punten die zij hebben behaald. Kennisnet Tolken en Vertalers (KTV) is een heel fijn bureau waar ik graag mijn cursussen volg. Maar af en toe geef ik bij hen ook zelf webinars voor andere vertalers.

Sinds een aantal jaar verzorg ik de webinarreeks Eindredactie voor vertalers. Komende vrijdag start deze cursus voor de vijfde keer. In de reeks maak je kennis met de vele facetten van het redacteursvak en de verschillende soorten redacteuren die er zijn, zodat je voor jezelf goed kunt kiezen of jij ook redacteurswerk wilt aanbieden naast je vertaalpraktijk, en wat voor redacteurswerk dan. Natuurlijk gaan we ook heel praktisch aan de slag, met opbouw, inhoud en stijl. Want ik vind het fijn om interactief bezig te zijn tijdens de cursus.
De webinar bestaat uit drie sessies van twee uur.
Webinars van KTV zijn meestal ook te volgen als video, op een eigen tijdstip!

Binnenkort geef ik een nieuwe webinar, een korte van een uur: Boekvertaling uitgeven in eigen beheer. Elke boekvertaler heeft weleens dat pareltje gevonden dat echt iedereen zou moeten lezen. Maar vaak het lukt je niet om een uitgever voor het boek te interesseren. Frustrerend. Zou je het dan in eigen beheer uitgeven? heb je misschien gedacht. In deze webinar vertel ik je kort waar je allemaal aan moet denken als je dit serieus overweegt. Aan het einde van de webinar weet je of je het aandurft, en zo ja welke praktische zaken daar dan bij komen kijken.
De webinar vindt plaats op 11 juni om 9.30 uur.

Zelf heb ik intussen drie boekvertalingen uitgegeven bij mijn eigen uitgeverij La zeta boeken, een vierde zit in de pijplijn. Nieuwsgierig? Hier kun je ze bekijken, en kopen ;-)

Zomerlezen voorkomt zomerdip

Zomervakantie = Zomerlezen?

Onlangs werkte ik mee aan een project zomerlezen. Ik ontwierp een gidsje waaruit kinderen boeken kunnen kiezen die ze tijdens de zomervakantie zouden willen lezen. In het gidsje staan ook allerlei spelletjes en puzzeltjes en informatie over boeken en schrijvers.
Alles om kinderen te verleiden om tijdens de zomervakantie te blijven lezen. Want zes weken niet lezen betekent voor sommige, minder vaardige, lezers al gauw een terugval in leesvaardigheid, die kan oplopen tot wel twee AVI-niveaus!

Scholen, leesbevorderaars (zoals de Stichting Lezen) en uitgevers doen er dan ook van alles aan om zomerlezen te promoten. En er zijn natuurlijk ook superveel leuke boeken te vinden om mee op vakantie te nemen. De boekverslinder weet er in elk geval wel raad mee!

Ik ontwierp het concept en de opbouw van het foldertje, schreef het verhaal over de boekenverslinder, bepaalde de informatie over de boeken en ontwierp de spelletjes en puzzels in opdracht van Leesnet.nu, voor een samenwerking tussen verschillende toonaangevende uitgeverijen.

Italiaanse werkwoorden: nieuwe grammatica

Heeft u hem al? De nieuwe grammatica voor Italiaanse werkwoorden

Eind maart 2016 verscheen de nieuwe grammatica voor Italiaanse werkwoorden bij uitgeverij Van Dale. In opgetogen stemming ging ik naar de feestelijke overhandiging van de eerste exemplaren. Het Italiaanse deel is geschreven door taalkundige en taaldocente Rita Sorce, ik verzorgde de redactie en tekstcorrectie.

Van Dale Werkwoordgrammatica Italiaans isbn 9789460771613

Op hetzelfde moment verschenen nog meer werkwoordgrammatica’s, voor de talen Nederlands, Duits, Frans, Engels en Spaans. Alle auteurs, redacteuren, de uitgever, de projectleider en de vormgevers waren naar de borrel gekomen. Het was ook een feestje waard. Het resultaat mag er zijn: een overzichtelijk en fraai vormgegeven boek, met een stevige kaft, een chic leeslint, goede kwaliteit papier en kleur op snee.

Het niveau van de uitleg is gelinkt aan het Europese Referentiekader (ERK) niveaus A1 tot en met C1. Deze komen overal in het boek terug. Zo zie je in de inhoudsopgave direct, duidelijk met kleuren aangegeven, bij welk ERK-niveau de betreffende paragraaf hoort. Diezelfde informatie staat, weer in kleur, naast de paragraafkoppen in de tekst. De gegeven voorbeeldzinnen bij ieder onderwerp zijn op het bijbehorende niveau.
Als laatste komen de kleuren terug op snee. Iedere pagina heeft een gekleurde rand, waardoor het heel makkelijk is ook met gesloten boek de pagina’s van het gewenste niveau te vinden.

Opzet van het boek
De werkwoordgrammatica Italiaans bestaat uit twee delen, een uitlegdeel en een deel met werkwoordtabellen.

Deel 1 uitleg
In het eerste deel vind je algemene uitleg over Italiaanse werkwoorden: de wijzen en de werkwoordstijden. De verschillende wijzen (modi) zijn duidelijk uiteengezet. Heel belangrijk voor Nederlanders die Italiaans leren, want sommige wijzen gebruiken we in het Nederlands niet of nauwelijks – of ze bestaan niet – of we gebruiken ze op een andere manier. De aanvoegende wijs bijvoorbeeld (opdat hij goed uitzieke) en het gerundium (al lopende) zijn vormen waar veel Nederlandse moeite mee hebben in het Italiaans.

Voor elke wijs geeft Rita Sorce alle werkwoordstijden bij de drie de werkwoordsgroepen (-are, – ere en -ire). De theoretische uitleg is verrijkt met duidelijke voorbeeldzinnen.

Ook veelvoorkomende onregelmatige werkwoorden, de hulpwerkwoorden hebben en zijn, koppel- en modale werkwoorden, overgankelijke en onovergankelijke werkwoorden, bedrijvende, lijdende en wederkerende werkwoorden komen hier aan bod in voorbeeldzinnen. Leuk bij de samengestelde werkwoorden is om te leren hoe je de betekenis van een werkwoord licht kunt veranderen door er een achtervoegsel achter te plakken (parlare – parlottare / praten – smiespelen, cantare – canticchiare / zingen – neuriën, saltare – salterellare / springen – huppelen).

Deel 2 tabellen
Deel 2 heeft een oplopende moeilijkheidsgraad, van A1 tot en met C1. Op A1 worden de regelmatige werkwoorden uitgebreid behandeld in modelwerkwoorden bij elke groep en voorbeelden, enkele uitdrukkingen en combinaties met een vast voorzetsel. Dat laatste is vooral erg handig, want vaak vereist het Italiaans een ander voorzetsel dan het Nederlands. Je kunt de combinaties zo mooi uit het hoofd leren en in Italië goede sier maken (far bella figura!).
Op A1 en A2 volgen daarna de meest voorkomende onregelmatige werkwoorden, en zo verder met steeds minder frequente werkwoorden. Van een groot aantal modelwerkwoorden geeft Sorce alle vervoegingen in steeds meer tijden. Een handig opzoekmiddel dus, om de juiste werkwoordsspelling te vinden.

Van Dale Werkwoordgrammatica Italiaans isbn 9789460771613

Tabel om snel werkwoorden op te zoeken

Deel 2 wordt afgesloten met een lange lijst van werkwoorden inclusief vertaling en de groep waar ze bij horen – en dus volgens welk modelwerkwoord ze vervoegd worden. Heel handig, ook dat het nummer van de tabel erbij staat en het ERK-niveau. Zowel voor docenten als studenten een handzaam hulpmiddel. Dit laatste geldt trouwens voor het hele boek: ook taaldocenten zullen met het boek goed uit de voeten kunnen om lessen voor te bereiden.

Scharrel eieren!

Witruimte van betekenis

Sinds kort heb ik een nieuwe telefoon. En daarop zit een nieuwe versie van Whatsapp. In Whatsapp typ ik regelmatig vreemde berichten naar mijn vrienden. ‘Oeps, autocorrectie gaat z’n eigen gang!’ moet ik er dan achteraan sturen. Maar in deze versie is er nog een probleem bijgekomen. Het programmaatje duldt geen samengestelde woorden die niet in zijn standaard vocabulaire zijn voorgeprogrammeerd!

Hockey training, spreek snelheid en software vertaling, corrigeert Whatsapp mij streng. Ben ik de enige die zich groen en geel ergert aan die spaties? Veel Nederlanders lijken er in elk geval – onder invloed van het Engels? – steeds meer de voorkeur aan te geven om samengestelde woorden uiteen te schrijven, met spaties dus, net als mijn telefoon.

Kijk maar eens in je keukenkastje. Je kocht waarschijnlijk vanille vla, hagel slag en scharrel eieren. Ach, wat maakt die spatie meer of minder nu uit, zul je misschien denken. Maar dat maakt in het Nederlands wel degelijk veel verschil! Zo’n witruimte heeft betekenis. Kijk maar eens naar de voorbeelden hieronder.

Albert Hein roept hier zijn klanten op zijn steelpannen vooral niet af te rekenen bij de kassa.

Douwe Egberts wil je behoeden voor een nat pak: ‘Laat staan dat lekke bekertje!’

In deze boekwinkel kun je boeken krijgen met 2 gratis stickers erop. En het kan nog mooier: tref je namelijk een boek met maar liefst 3 gratis stickers op de cover, dan krijg je het hele boek er voor niets bij!

De zuivel op dit schap hoeft niet bang te zijn dat het schap eerdaags bezwijkt. Het schap is blijkbaar van duurzaam materiaal gemaakt en daardoor lang houdbaar.

En ik weet niet precies hoeveel bezoekers er aanwezig waren bij het festijn waar deze blauwe doos bij de deur stond, maar ik waag ik te betwijfelen of ze er allemaal in pasten. Ik wed niet één!

De voorbeelden hierboven zijn natuurlijk vooral grappig, maar de vraag is of je erop zit te wachten dat je lezers spontaan in de lach schieten vanwege zulke spatiefouten. Of erger nog: niet begrijpen wat je bedoelt. Ook is niet moeilijk te bedenken dat spatiefouten gemakkelijk tot vertaalfouten kunnen leiden, wanneer een tekst vertaald moet worden.

Hoe maak je samenstellingen in het Italiaans?

In het Nederlands gaat het vooral mis bij lange woorden, samenstellingen waarin woorden allemaal aaneen geregen worden. Wist u dat het Italiaans dit soort lange samenstellingen niet kent? In het Italiaans bestaat een samenstelling hooguit uit twee woorddelen: twee zelfstandig naamwoorden (il fruttivendolo – de groentenman), een werkwoord en een zelfstandig naamwoord (il cavatappi – de flesopener), of een bijvoeglijk naamwoord of voorzetsel en een zelfstandig naamwoord (la terracotta– de terracotta, il sottosuolo – de ondergrond). Langere combinaties worden in het Italiaans aan elkaar geweven met behulp van een voorzetsel (en een lidwoord).

Zou de Italiaanse autocorrectie dan ook beter werken?

Misschien vind je het ook leuk om deze blogs te lezen:
Proofreading (1), 5 Tips om een goede vertaler te vinden, Leesplezier met detectives

Een goede vertaler vinden, hoe pak ik dat aan?

5 tips: direct een goede vertaler vinden

Zorg dat uw tekst af is

Het lijkt misschien een open deur, maar zorg dat uw tekst helemaal af is, ook de lay out. Als er tijdens of na het vertaalproces nog wijzigingen in moeten worden aangebracht, brengt dit extra vertaalkosten met zich mee, en dat is zonde. Lever bestanden zoveel mogelijk digitaal aan. Uw vertaler kan op die manier veel sneller werken. Ook de lay out waar u veel zorg aan heeft besteed, blijft zo behouden, foto’s blijven op hun plek, het lettertype wordt gehandhaafd, etc.

Een beëdigd vertaler voor officiële documenten

Wanneer u (in het buitenland) te maken krijgt met instanties, kan u gevraagd worden om de vertaling van een officieel document. Denk aan de vertaling van een uittreksel uit het huwelijksregister, de vertaling van een koopcontract, een diplomavertaling of de vertaling van een brief aan een advocaat. Kies dan voor een juridisch vertaler, bij voorkeur iemand die ook rechten heeft gestudeerd, of op zijn minst een specialisatiecursus in die richting heeft gedaan. Zo bent u er zeker van dat de juiste juridische termen worden gebruikt. Vaak moet dit soort stukken voorzien worden van een beëdiging. In het register van het Bureau BTV vindt u heel gemakkelijk een beëdigd vertaler voor de gewenste taal. Alleen vertalers die zijn ingeschreven in dit register mogen een beëdigde vertaling maken, zij hebben namelijk allemaal een eed afgelegd voor de Rechtbank en zijn in het bezit van een verklaring omtrent het gedrag. Bovendien doen zij aan permanente bijscholing op hun vakgebied.

Website: niet vertalen maar lokaliseren

Wanneer u zaken wilt gaan doen in het buitenland is het belangrijk dat uw website in dat land vindbaar is en een goede indruk maakt. Zorg daarom dat niet alleen alle relevante informatie op het zichtbare deel van uw website wordt vertaald, maar ook de SEO-teksten. Vergeet daarbij bijvoorbeeld de zoektermen en fototags niet! Zo is uw website ook in de andere taal goed vindbaar op google. Laat niet uw hele website klakkeloos vertalen, maar bekijk van tevoren goed welke informatie relevant is voor uw buitenlandse klanten en zorg dat eventuele lokaal getinte informatie wordt verwijderd of aangepast. Kies het liefst een vertaler die goed bekend is met de zakelijke gebruiken in het land waarmee u zaken wilt doen en laat u adviseren.

Zoek een specialist

Een technische vertaling, medische vertaling, of op een ander specialistisch gebied? Zorg dat uw vertaler thuis is in uw vakgebied. Vakjargon zoek je niet even op via google. Een goede vertaler specialiseert zich daarom in een aantal onderwerpen en zorgt dat hij of zij daar alles vanaf weet. Er zijn vertalers op alle vakgebieden, van technisch tot literair, van vertalers in de agrarische sector tot kinderboekvertalers. Op zijn of haar website vindt u meestal wel een overzicht van de vakgebieden waarin de vertaler zich heeft gespecialiseerd.

Publiceren? Laat uw tekst redigeren

Als uw vertaling gepubliceerd moet worden, bijvoorbeeld een productbrochure, een tijdschriftartikel of een boek, dan heeft uw vertaling speciale aandacht nodig. Behalve dat de inhoud correct vertaald moet worden, moet ook de boodschap goed overkomen. Stijl, toon, opbouw … alles moet kloppen. Vertalers die hier ervaring mee hebben, zijn vaak ook redacteur of copywriter. Zij vertalen uw tekst niet alleen, maar doen tegelijkertijd eindredactie. Voordat uw vertaling ter perse gaat, moet er nog een zetproefcontrole gedaan worden. Ook dat kunt u het beste laten doen door iemand die de taal van de vertaling perfect beheerst.

Meer tips nodig ? Neem contact op. Of vraag direct een offerte aan.

Misschien leest u ook graag deze blogs:
Vertaal jij dit even voor me …?, Redactie of proofreading (1), Redactie of proofreading (2)

Redactie of proofreading? (deel 2)

**Redactie en proofreading van vertalingen**

In de vorige blog legde ik je het verschil uit tussen redactie en proofreading.
Ik krijg wel eens de vraag of een vertaling ook nog redactie of proofreading nodig heeft. In deze blog vind je het antwoord.

De blogs waarover ik het in mijn vorige post over redactie en proofreading had, waren vertalingen. Een vertaling is een tekst als alle andere en moet ook op die manier geredigeerd en gecontroleerd worden. De meeste vertalers “proofreaden” hun vertalingen zelf voor ze hem insturen of laten dat door een collega doen. Zeker als een vertaling gepubliceerd of gedrukt moet worden, is dit een stap die niet overgeslagen mag worden. Het is zelfs het beste als iemand anders dan de vertaler de uiteindelijke proofreading doet, omdat een buitenstaande de tekst weer helemaal met een frisse blik bekijkt.

Als de vertaalde tekst gepubliceerd wordt, gaat het eigenlijk nog een stap verder. Soms is proofreading alleen niet voldoende. Bijvoorbeeld wanneer het een reclametekst betreft, die indruk moet maken op het doelpubliek. Je kunt twee dingen doen: Je zoekt een vertaler die ook tekstschrijver is. Deze redigeert als het ware direct zijn eigen vertaling. (Let op, hierna is een proofreader nodig). Of je laat de tekst eerst vertalen door een vertaler en dan door een redacteur of copywriter bewerken. Zowel de vertaler/tekstschrijver als de redacteur of copywriter letten op de inhoud en de stijl van de tekst en zullen met de schrijver overleggen als zij belangrijke wijzigingsvoorstellen hebben. Het is belangrijk dat vertaler / tekstschrijver en redacteur of copywriter native speakers zijn, ze hebben de taal van de uiteindelijke tekst dus als moedertaal.

Redactie en proofreading van machinevertalingen

Het komt steeds meer voor dat teksten worden vertaald met behulp van een vertaalmachine of Google Translate. Om hiervan goede, nette teksten te maken, worden die vervolgens aangeboden voor proofreading. Deze werkwijze kan echter leiden tot een tijdrovende en kostbare klus. Vaak is er namelijk van de teksten geen chocola te bakken. Een machine houdt geen rekening met inhoud, stijl, doelgroep, enz. In plaats van proofreading is hier dan juist een heel grondige redactie nodig, door een vertaler, omdat het origineel er vaak bij gepakt moet worden om de tekst te begrijpen. Er gaat heel wat tijd zitten in het uitzoekwerk en het herformuleren. Daarna moet de tekst misschien ook nog geredigeerd worden (zie vorige kopje). Eenvoudiger en goedkoper is het dan om de tekst helemaal opnieuw te laten vertalen, door een mens. Pas daarna kan de proofreader worden ingeschakeld.

Voordat je begint met een tekst is het goed om na te denken over welke service je nodig hebt. Stel jezelf de volgende vragen: Is de vertaling voor intern gebruik, of moet de vertaling gepubliceerd worden? Is de vertaler ook tekstschrijver of heb ik ook een redacteur of copywriter nodig?

De blogs van mijn opdracht waren heel goed en door een professionele vertaler vertaald en ik hoefde ze alleen te “proofreaden”. Dat scheelde de opdrachtgever een boel tijd en geld.

Wil je weten hoe het zit met redactie en proofreading van een oorspronkelijke, niet vertaalde tekst? Lees dan mijn blog redactie en proofreading deel 1.

Redactie of proofreading? (deel 1)

**Redactie of proofreading: Wat is het verschil?**

Laatst kreeg ik een opdracht voor proofreading, een aantal blogs moesten gecontroleerd worden. In de bevestiging stond echter een prijs per geredigeerde tekst. Ik was in de war: moest ik de blogs redigeren, of controleren en corrigeren? Wat is eigenlijk het verschil?

Voor ‘gewone mensen’ is het verschil tussen redigeren en proofreading soms niet zo duidelijk. Toch zijn het twee verschillende dingen, waar ook andere kosten aan verbonden zijn. Hoe weet je nou wat er voor jouw tekst nodig is?

Eerst kort de inhoud van de taken. Een proofreader zoekt en corrigeert fouten. Dat kunnen grammaticale fouten zijn, spel- en typefouten, een lay-out die niet klopt. Hij bemoeit zich niet met inhoud en stijl en plaatst hooguit een opmerking in de kantlijn voor de schrijver of redacteur.

Een (eind-)redacteur zorgt dat er een kwalitatief goede tekst ontstaat. Hij let op stijl, consistentie en tekstopbouw. Een eindredacteur bemoeit zich dus juíst met de inhoud. Heeft de schrijver niet per ongeluk een verkeerd jaartal of verkeerde naam gebruikt? Wordt de doelgroep op de juiste toon aangesproken?
Kleine fouten herstelt de redacteur zelf. Grotere bespreekt hij met de schrijver. Natuurlijk corrigeert de redacteur ook spelfouten e.d., maar daar kijkt de proofreader later nog naar.

Ben je zelf niet zo’n goede schrijver? Kies dan altijd voor redactie. Kun je zelf wel aardig schrijven, maar is het stuk lang en/of ingewikkeld, laat ook dan eerst een redacteur naar je werk kijken. Proofreading is in beide gevallen de laatste stap, als de geredigeerde tekst helemaal klaar is. Dat is niet dubbelop. Zeker als de redacteur de nodige wijzigingen in je tekst heeft moeten doen, moet daar nog een corrector naar kijken.

Voordat je begint met een tekst is het goed om na te denken over welke service je nodig hebt. Stel jezelf de volgende vragen? Schrijf ik zelf goed genoeg? Is de tekst ingewikkeld? Is de tekst voor publicatie?
Als je de taken vervolgens op een tijdlijn zet, verloopt het proces zo: schrijven, redigeren, proofreading.

Wil je weten hoe of een vertaalde tekst ook redactie of proofreading nodig heeft? Lees dan mijn blog redactie of proofreading deel twee.